Αμφιβληστροειδής είναι ο λεπτός χιτώνας, που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια του ματιού. Κύριος ρόλος του είναι η μετατροπή των οπτικών ερεθισμάτων σε νευρικά, τα οποία μεταφέρονται με το οπτικό νεύρο στον εγκέφαλο, ώστε να επιτυγχάνεται η όραση.
Κάτω από ορισμένες συνθήκες ο αμφιβληστροειδής μπορεί να αποκολληθεί από τη τους υποκείμενούς του χιτώνες, με καταστροφικές συνέπειες για την όραση, αν η αποκόλληση δεν αντιμετωπιστεί αμέσως.
Συνηθέστερη αιτία αποκόλλησης είναι η δημιουργία κάποιας ρωγμής στην επιφάνειά του, είτε αυτόματα σε ασθενείς με προδιάθεση (π.χ. μύωπες), είτε μετά από τραυματισμό. Άλλες καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε αποκόλληση είναι οι οφθαλμικές φλεγμονές, οι αγγειοπάθειες, ο διαβήτης κ.α.
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μια επείγουσα κατάσταση και ο ασθενής πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσει τα συμπτώματα της αποκόλλησης, ώστε να ζητήσει βοήθεια το συντομότερο δυνατό.
Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Λάμψεις σύντομης διάρκειας όμοιες με φλας ή κεραυνούς
- Απότομη και μαζική εμφάνιση κινούμενων μαύρων κηλίδων (μυϊοψίες)
- Μια γκρίζα ή μαύρη κουρτίνα, που περιορίζει το πεδίο της όρασης
- Μια θόλωση στην όραση, που δεν καθαρίζει με το ανοιγοκλείσιμο των βλέφαρων ή με τη χρήση τεχνητών δακρύων
Τα συμπτώματα αυτά δεν σημαίνουν απαραίτητα και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, αλλά επειδή τα χρονικά περιθώρια είναι στενά, ο ασθενής πρέπει επειγόντως να ζητήσει βοήθεια από οφθαλμίατρο.
Αντιμετώπιση των ρωγμών που οδηγούν σε αποκόλληση: Ο πιο συνηθισμένος τρόπος αντιμετώπισης των ρωγμών είναι η περιχαράκωσή τους με ειδικό Laser, που γίνεται υπό τοπική αναισθησία. Έτσι ο αμφιβληστροειδής κολλάει στη θέση του και εμποδίζεται η περαιτέρω απόσχισή του, καθώς και η συγκέντρωση υγρού κάτω από τον αμφιβληστροειδή, που μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλληση.
Κλασική εγχείριση: Περιβροχισμός και σκληρικά μοσχεύματα: Ένας από τους πιο διαδεδομένους τρόπους αντιμετώπισης της εγκατεστημένης αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς είναι η χειρουργική τοποθέτηση σκληρικού μοσχεύματος. Πρόκειται για μόσχευμα από σιλικόνη, που καθηλώνεται με ράμματα στο τοίχωμα του ματιού, στην περιοχή που αντιστοιχεί στη ρωγμή, ασκώντας πίεση στον αμφιβληστροειδή από έξω προς τα μέσα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το σφράγισμα της ρωγμής και την αποκατάσταση της αποκόλλησης με την απορρόφηση του υπαμφιβληστροειδικού υγρού από τον ίδιο τον οργανισμό. Η εγχείριση γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία και τα σκληρικά μοσχεύματα παραμένουν για πάντα στο μάτι.
Υαλοειδεκτομή: Για ορισμένους τύπους αποκόλλησης, όπως η ελκτική αποκόλληση (όπου ινώδης ιστός λόγω φλεγμονής ή νεοαγγείωσης έλκει και αποκολλά τον αμφιβληστροειδή), επιλέγεται ως μέθοδος αντιμετώπισης η υαλοειδεκτομή. Κατά την επέμβαση αυτή αφαιρείται το υαλώδες (το ζελέ που φυσιολογικά βρίσκεται στο εσωτερικό του βολβού του ματιού). Στη συνέχεια ο αμφιβληστροειδής επιπεδώνεται με τη χρήση αέρα ή βαρέος υγρού και επανακολλάται στη θέση του με ειδικό endolaser. Τελικά ο αμφιβληστροειδής σταθεροποιείται στη θέση του με την τοποθέτηση ειδικού αερίου (που απορροφάται μόνο του σε μερικές εβδομάδες), ή σε σοβαρότερες περιπτώσεις λαδιού σιλικόνης (που όμως πρέπει να αφαιρεθεί χειρουργικά μετά από λίγους μήνες).